Yumurtalık(Over) Kanseri

Kadın reprodüktif sisteminin en önemli organlarından olan overler, vücutta uterus (rahim) komşuluğunda iki adet olarak bulunurlar. Overler çok önemli kadın hormonlarını salgılamanın yanı sıra her ay bir adet yumurta geliştirerek doğurganlığın sağlanmasında kritik rol oynarlar.

Over kanseri, over dokusu içerisinde gelişen kontrolsüz şekilde büyüyen hücrelerden gelişmektedir. Bu kanserin tedavisi çoğunlukla cerrahi ve kemoterapi gerektirir.

Over kanseri sinsidir, ilk geliştiğinde sıklıkla bulgu vermez. Şikayetlere yol açmaya başladığında ise genellikle başka hastalıkların bulgularıyla karıştığı için tanısında gecikmeler olur. Aşağıdaki bulgular görülebilir;

• Karında şişkinlik
• Yemek sırasında çabuk doygunluğa ulaşmak
• Kilo Kaybı
• Pelvis bölgesinde rahatsızlık
• Yorgunluk
• Bel ağrısı
• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler, sıklıkla kabızlık
• Sık idrara çıkma

Yukarıda belirtilen bulgular sürekli hale gelmişse ve sizi endişelendiriyorsa doktorunuzdan randevu almanızı öneririm. Fakat unutmayalım, düzenli jinekolojik muayenelerinizi yaptırmak en akılcı yoldur.

Overlerde yerleşen hücrelerin DNA’sında gelişen mutasyonlar, sağlıklı hücrelerin anormal hücrelere dönüşmesine yol açarlar. Normal hücreler büyür, çoğalır ve en sonunda ölürler. Kanserleşmiş anormal hücreler ise büyür, kontrolsüz şekilde çoğalır ve ölümsüz hale gelirler. Bu anormal hücre topluluğu bir kitle oluşturur ve buna tümör adı verilir. Kanser hücreleri çevrelerindeki sağlıklı dokuları istila edebileceği gibi, uzak dokulara da sıçrayabilirler (metastaz).

• Epitelyal Over Kanserleri: En sık görülen tiplerdir. Seröz ve musinöz over kanserleri bu grupta yer alır.
• Stromal Over Kanserleri: Nadir görülürler. Diğer over kanserlerinden daha erken evrelerde tespit edilirler.
• Germ Hücreli Kanserler: Nadir görülürler. Daha çok genç kadınlarda tespit edilirler.

• İleri yaş: Yaş ilerledikçe over kanseri görülme sıklığı artar. Daha çok yaşlı kadınlarda görülürler.
• Kalıtsal genetik değişiklikler: Over kanserlerinin küçük bir bölümü ebeveynlerden geçen genetik mutasyonlar nedeniyle gelişirler. Bu genler BRCA 1 ve BRCA 2 genleridir. Bu genleri kalıtsal olarak taşıyan kadınlarda meme kanseri riski de artmıştır.
• Ailede over kanseri hikayesi olması: Ailenizde over kanseri olan kadınlar varsa sizde de bu kanserin riski artmış demektir.
• Obezite
• Menopoz sonrası hormon replasman tedavisi: Menopoz nedeniyle gelişen şikayetleri tedavi etmek için kullanılan sentetik hormonlar, over kanseri riskini arttırabilir.
• Endometriozis: Rahim içi tabakasının vücutta olmaması gereken yerlere yerleşmesi ile seyreden bir hastalık olan endometrioziste over kanseri riski artış gösterebilir.
• Uzun yıllar adet görme: Erken yaşta adet görmeye başlamak veya geç menopoza girmek.
• Hiç hamile kalmamış olmak

Over kanserinden %100 korunma yolu bulunmamaktadır. Fakat over kanser riskini azalttığı bilinen bazı faktörler bulunmaktadır.

• Doğum kontrol hapları kullanmak: Bu haplar yüksek oranda korunma sağlamanın yanı sıra, over kanseri riskini de azaltmaktadırlar. Fakat yan etkileri nedeniyle her hasta için uygun olmayabilirler. Doktorunuzla doğum kontrol haplarının sizin için uygun olup olmadığını tartışabilirsiniz.
• Kişisel risk faktörlerinizi doktorunuzla tartışın: Eğer ailenizde over kanseri olan hastalar varsa bunu doktorunuzla paylaşmalısınız. Böyle bir durumda genetik danışmanlık için refere edilebilirsiniz. Yapılacak genetik testler ile over kanseri için riskli gen mutasyonları taşıdığınız belirlenirse, kanser gelişmeden cerrahi olarak yumurtalıklarınızın alınması önerilebilir.

• Pelvis muayenesi: Doktorunuz önce genital bölgenizin dış kısmını (vulva) gözlemler. Vajinanızın içerisine spekulum adı verilen özel bir cihaz yerleştirir ve vajinanın iç kısmını ve serviksi (rahim ağzı) değerlendirir. Sonrasında iki parmağını vajina içerisine girerek vajinada ve servikste ele gelen bir kitle olup olmadığını kontrol eder. Gözle görülemeyen bazı yapıların parmak ucuyla hissedilmesi daha kolaydır. Yine işlem sırasında doktorunuz diğer eliyle karnınıza bastırarak uterusu ve overleri iki taraftan sıkıştırır ve ele gelen bir over kitlesi olup olmadığını anlamaya çalışır.
• Görüntüleme testleri: Ultrason, tomografi, MR gibi görüntüleme teknikleri ile overlerin yapısı değerlendirilebilir. Vajinal yolla yapılan ultrason, jinekologların eli ayağı gibidir ve overlerin değerlendirilmesinde çok değerli bulgular verir.
• Kan testleri: Doktorunuz sizin genel sağlık durumunuzu ve over kanserinde artış gösterebilen tümör belirteçlerini değerlendirmek için kan testlerinizi isteyebilir.
• Tanısal laparoskopi: Bazen arada kalınan durumlarda tanıyı kesinleştirebilmek için, küçük deliklerden karın içerisine girilerek hem görüntü alınır hem de doku ve sıvı örneklemeleri alınabilir.
• Genetik testler: Doktorunuz kalıtsal over kanseri varlığını belirlemek için genetik testler isteyebilir. Bu testler tedavinizin planlanmasına yardımcı olabildiği gibi, kadın akrabalarınız ve kız çocuklarınızın da risk faktörlerinin belirlenmesine yardımcı olur.

Over kanserinin tedavisi genellikle cerrahi ve kemoterapinin kombine edilmesiyle planlanır. Belirli durumlarda farklı tedaviler de eklenebilir.

Cerrahideki esas amaç kanserli dokuları dışarı çıkartmak ve kanserin evresini belirlemektir. Hastalığın evresi, ameliyat sonrası kemoterapi kararını da belirler.

• Tek yumurtalığın çıkartılması: Erken evre over kanserlerinde, başka organlarda da sıçrama yoksa sadece tek yumurtalık ve beraberindeki tüp çıkartılabilir. Bu ameliyatta hastanın doğurganlığı korunur. Ayrıca karın içerisinde omentum adı verilen yağlı doku ve lenf nodları da çıkartılabilir.
• Her iki yumurtalığın çıkartılması: Eğer kanser her iki yumurtalığınızda da varsa ve başka organlarda sıçrama yoksa, cerrahınız iki yumurtalığı ve beraberindeki tüpleri çıkartabilir. Bu ameliyatta uterus korunduğu için hastanın kendi donmuş embryoları, donmuş yumurtaları veya donör yumurtaları ile gebelik elde etme şansı devam eder. Ayrıca karın içerisinde omentum adı verilen yağlı doku ve lenf nodları da çıkartılabilir.
• Uterusun ve her iki yumurtalığın çıkartılması: Doğurganlık istemeyen hastalarda rahim, yumurtalıklar, tüpler, lenf nodları ve karın içerisinde omentum adı verilen yağlı doku çıkartılabilir.
• İleri evre kanser cerrahisi: Eğer kanser karın içerisinde yaygınsa, tüm tümörlü dokuların çıkartıldığı zorlu bir ameliyat yapılabilir. Bazen öncesinde hastaya kemoterapi verilir ve sonrasında operasyon gerçekleştirilir.

Kemoterapide hızlı büyüyen hücreleri yok eden özel ilaçlar kullanılır. Kanser hücreleri de hızlı büyüdükleri için kemoterapiden etkilenirler. Bu ilaçlar damar yoluyla veya ağızdan verilebilirler.

Kemoterapi genellikle ameliyat sonrası gözle görülemeyen tümör hücrelerini yok etmek için kullanılırlar. Bazı durumlarda ameliyat öncesinde de kullanılabilirler.

Kanser cerrahisinde doğru cerrah, doğru teknoloji ve doğru patoloji şarttır. Cerrahınızı araştırmanızı, daha önce ameliyat ettiği hastalardan görüş almanızı, ameliyatınızda kullanılacak teknolojileri ve patolojik incelemenin nerede ve nasıl yapılacağını sorgulamanızı şiddetle öneririm.